CEVİZ FİDANI DİKİMİ VE BAKIMI

            Aşılı ceviz fidanı dikim mesafeleri doğal koşullara ve bakım koşullarına göre değişirse de ceviz fidanlarında en ideal dikim aralıkları;  çeşidine göre 10 x 10 m,  8 x 8 m, 8×4 m, 7×7 m’dir.

Açık köklü ceviz fidanlarının dikimi kış dinlenme döneminde yapılır. Yani sonbahardan başlar, erken ilkbahara kadar devam eder. Açık köklüler için yaprak döktükten sonra fidanların dikilmesi daha uygundur. Poşetli/tüplü ceviz fidanlarının dikimi ise yılın on iki ayı yapılabilmektedir. Ceviz fidanı çukurları ortalama 60 cm genişliğinde ve 60 cm derinliğinde açılmalıdır. Fidan dikim çukurları açılırken çıkan toprak ya tek başına veya var ise yanmış küçük veya büyükbaş hayvan gübreleri ile karıştırılabilir ve fidan çukurlarına doldurulur. Ayrıca dikkatli davranmak koşuluyla dikim çukurlarının dibine 100-150 gram civarında kompoze gübre koyulup üzerine biraz toprak döküldükten sonra fidan köküyle temas etmeyecek şekilde ceviz fidanları yerleştirilebilir.Dikimden önce açık köklü ceviz fidanlarına kök budaması yapılır. Kök budamasında  kalın kökler düzeltilir. Saçak kökler azaltılmaz.

Ceviz fidanı dikiminden sonra toprakta hava kalmayacak kadar bol can suyu verilmelidir. Dikim sonbaharda yapıldıysa gözlerin uyanması başlamadan önce, fidanların tepesi 40-50 cm den kesilir.Dikim sırasında aşılı ceviz fidanının aşı noktası topraktan 5-10 cm yukarıda olmalıdır. Rüzgarlı bölgelerde dikimden sonra ceviz fidanı hereğe bağlanır.

Yabancı ceviz çeşitleri için dikim aralığı genel olarak 

7×7       m dikim aralığı  dönüme 20 adet 

7×3,5    m dikim aralığı  dönüme 40 adet 

8×8       m dikim aralığı  dönüme 15 adet 

8×4       m dikim aralığı  dönüme 30 adet

Yerli ceviz çeşitleri için dikim araliği genel olarak

10×10   m dikim aralığı = 1 dönüme 10 adet 

10×7     m dikim aralığı = 1 dönüme 20 adet 

9×9       m dikim aralığı = 1 dönüme 12 adet 

dikim aralıkları önerilmiştir.

Sulama
Ceviz ağaçları iri yapılı ve yaygın dallanma gösterdikleri için geniş bir yaprak yüzeyine sahiptirler. Bu nedenle terleme ile su kaybı fazla olan cevizlere yeterli suyun sağlanması çok önem kazanmaktadır.

Cevizler için ilkbaharda gelişme, meyvelerin büyüme ve iç doldurma dönemlerindeki su gereksiniminin karşılanması çok önemlidir. Bu dönemlerdeki susuzluk durumları büyüme ve gelişmeyi yavaşlatacağı gibi meyvelerin içlerini yeterince dolduramamalarına neden olacağı için kalite ve verim düşüklükleri meydana gelir.
Sulamada dikkat edilecek en önemli noktalardan biri de suyun etkili kök düzeyine ulaşmasının sağlanmasıdır. Cevizlerde ilk yıllarda, bölgenin ve su kaynağının durumu da göz önüne alınarak haftada 2 kez sulama yapmak gerekir. Sulama şekli olarak karık sulama, salma, damla ve alttan yağmurlama sulama sistemlerinden birisi tercih edilebilir. Cevizlerin sulanmasında kimyasal atıklar vb zararlı etmenlerle kirlenmemiş olan her türlü su kullanılabilir.

GÜBRELEME

 Ceviz bahçelerinde ahır gübreleri, yeşil gübreleme ve kimyasal gübreler beraberce  veya ayrı ayrı kullanılır. Ceviz fidanlarının gübre ihtiyaçları toprak ve yaprak analizleri ile tespit edildikten sonra gübreleme programı yapılmalıdır.

         Bitkilerin birçoğunda olduğu gibi cevizde en fazla Azotlu gübrelere ihtiyaç duyar. Ceviz fidanında azot noksanlığını tespit etmenin en iyi yolu yaprak analizleridir. Yazın alınacak yapraklarda kuru madde miktarının % 2 den az azot var ise azot düşük demektir.  Azot noksanlığında genelde ceviz ağaçlarında sürgün uzaması yavaşlar, sürgünler kısa kalır. Yapraklar küçük ve renkleri soluk olur. Bu durumda azotlu gübrelerden biriyle gübreleme yapılır. Genellikle alkali topraklarda, yani pH 7 nin üzerindeki topraklarda Amonyum sülfat kullanımının uygun olacağı söylenebilir. Asidik topraklarda ise amonyum nitratlı gübreler kullanılmalıdır.

BUDAMA

Ceviz ağaçları iri ve büyük taç oluştururlar. Ancak bu ağaçlar genelde çok fazla budama istemezler. Bununla birlikte kurumuş ve birbiri içine girmiş dalların çıkarılması ve ağaç tacının içerisine ışığın rahatlıkla girmesini sağlayacak şekilde yapılacak aralama budamaları yararlı olur. Cevizlerde şekil budaması olarak genelde doruk dallı budama sistemi uygulanmakla birlikte budamanın çeşidi ve miktarı, çevreye ve ağaçları yetiştirme amacına bağlı olarak da değişebilir.

 Özetleyecek olursak, her yıl ceviz ağacınızın üst kısmından bir kaç büyük dalın alınması, teknik ve kültürel işlemler için uygun bir ağaç yüksekliğinin muhafaza edilmesi ve meyve gözü oluşumunun dengede tutulması açısından önemlidir. İlave olarak ölü ve kuru dalların kesilmesini içeren periyodik budama ağaçta gölgede kalan ölü dal miktarını azaltacaktır. Bu durum ise ceviz hasadını kolaylaştıracaktır.

CEVİZ HASATI VE DEPOLAMA

         Ceviz hasadı cevizin çeşidine göre değişir, ancak ortalama olarak eylül ayı birçok çeşidin hasat zamanıdır. Pratik olarak hasat zamanı yeşil kabuğun hafif çatlamaya başladığı dönemdir.

         Hasadın iç ceviz olgunluk zamanında yapılması, bu dönemde iç cevizin açık renkli olması nedeniyle iç cevizin ticari değerini arttıracaktır.

         Cevizlerde hasat zamanı üzerine, ceviz yetiştiriciliği yapılan bölgenin iklim koşullarının önemli etkileri bulunmaktadır. Serin iklimli yörelerde iç ceviz olgunlaşma zamanı ile yeşil kabuk olgunlaşma zamanı, genellikle aynı döneme rastlar. Sıcak bölgelerde
iç ceviz yeşil kabuktan 2-3 hafta önce olgunlaşmaktadır. Yüksek nem veya yağmur, yeşil kabuk açılmasını hızlandırır. Ceviz yetiştiriciliği yapılan yörelerde, iç ceviz ve yeşil kabuk olgunlaşma periyodu arasında geçen gün süresi mutlaka
belirlenmelidir.

         Erken hasadın, iç ceviz ağırlığındaki kayıplara neden olduğu da unutulmamalıdır.

         Ceviz hasadı fazla geciktirilmemelidir. Hasadı gecikmiş ceviz fidanlarına ait meyvelerin iç rengi giderek koyulaşır ve kalitesi azalır.

         Bu dönemde sarsıcı makineler ile müdahale edildiğinde ceviz fidanlarına ait meyveler kolayca düşer.

         Ceviz hasadı elle veya mekanik sarsıcılar yardımıyla yapılır. Hasat işi genellikle birkaç defada yapılabilir. Elle (sırıkla çırparak) yapılan hasatta bir sonraki yılın ürününü oluşturacak ceviz sürgünleri zarar görecektir. Mekanik sarsıcılar kullanılarak
hem işgücünden tasarruf sağlanacak, hem de ceviz fidanları zarar görmeyecektir. Böylece düzenli ürün alınabilecektir.

         Hasattan önce ağaçların altının temizlenmesi, düzeltilmesi gerekir. Meyvelerin daldan kolay ayrılması,
hasadın kolay yapılması amacıyla hasattan birkaç gün önce ceviz bahçesinin sulanmasında fayda vardır.

         Meyvelerin sergiler üzerine dökülmesinde fayda vardır.

         Hasat edilen ceviz meyveleri çok kısa süre içerisinde toplanıp yeşil kabuktan ayrılmaktadır.

         Eğer hasat edilen cevizler bahçede veya toplama yerinde özellikle sıcak havada ve güneşte yeşil
kabuktan ayrılmazsa iç renginde ve kalitede düşmeler görülecektir.

         Yeşil kabuktan ayrılan ceviz meyveleri yıkanıp kurutulmaya alınmalıdır.

         Kabuklu ve iç cevizde bulunması gereken en yüksek nem oranları standartlarla belirlenmiştir. T.S.E. ye göre kurutulmuş; kabuklu cevizlerde % 8, iç cevizde ise % 5 oranı istenir.

         Cevizlerin kurutma işlemi genellikle güneşte yapılır. Güneşte kurutulan cevizlerde kararma olur bu nedenle gölgede kurutmada fayda vardır. Eğer kurutma tesisleri varsa burada 30-35 derecede 24 saat bekletilerek kurutma işlemi tamamlanmış olur.

CEVİZİN DEPOLANMASI VE MUHAFAZA

         İç cevizde yaklaşık % 70 civarında yağ olduğundan, yağların bozulmaması için uygun şartlarda depolanması gerekir. Depolamadaki problemler yağ asitlerinin bozularak acılaşmasına sebep olur. İç cevizin depolanmasında ortamın nem oranı % 4-5 civarında, sıcaklığın 4-5 ^oC sağlandığında 1-1,5 yıl saklanabilir. Ancak cevizlerin kabuklu saklanmasında fayda vardır.

         Kabuklu olarak saklanacak cevizler 21 ^oC de 4 ay boyunca, 1 ^oC de ise iki yıl saklanabilir.